Promotie CD
De promotie-cd kwam tot stand mede dankzij een financiële bijdrage van:
Douwe Kalma Stifting
Stichting Juckema Siderius fonds
Ottema Kingma Stichting
Pollema Tromp Stichting
Afbeelding: Paulus Folkertsma en zijn woonhuis aan de Weaze in Aldeboarn.
Paulus Folkertsma (1901-1972) was gedurende het grootste gedeelte van zijn leven onderwijzer in het Friese Aldeboarn. Als componist was hij autodidact. Hij heeft 77 officiële opusnummers nagelaten; het werkelijke aantal composities bedraagt meer dan honderd. Het gaat daarbij om orgelwerken, liederen, symfonische werken, cantates, operettes en kamermuziek voor de meest uiteenlopende bezettingen. Deze promotie-cd geeft een beeld van zijn veelzijdige oeuvre.
Door op de titels klikken kunt u de fragmenten beluisteren.
2. Fijân, mei dyn wreed geweld
De Tweede Wereldoorlog heeft op Paulus Folkertsma een grote indruk gemaakt. Veel van zijn composities geven daar uitdrukking aan. De cantate Wer binn’ de fjilden grien op. 52 voor koor en orkest dateert uit 1949 en is geschreven op teksten van de Friese dichters Douwe Tamminga en Fedde Schurer. Opvallend lijkt het gemak waarmee hij voor deze bezetting schrijft. Het resultaat mag er zijn: intrigerende orkestinleidingen, welluidende muziek voor het koor met kwistig rondgestrooide, spitsvondig geschreven modulaties.
Ad hoc orkest o.l.v. Harm Witteveen, Klaske Folmer (declamatie)
Van de cd Paulus Folkertsma, VPRO CD 014, 1992
3. In memoriam Blackhall, Sutton, Emmons (fragment)
Folkertsma’s meest diepzinnige werk is ongetwijfeld het strijkkwartet uit 1943 “In memoriam R.O.Blackhall, A.J.Sutton, K.E.Emmons”, geschreven ter nagedachtenis aan drie bemanningsleden van een Halifax-bommenwerper van de Royal Canadian Air Force die omkwamen bij een crash op 5 mei 1943 nabij Aldeboarn. Het is een uitzonderlijk geconcentreerd werk, waarin Folkertsma al zijn harmonische vondsten en contrapuntische kunnen heeft gecombineerd en dienstbaar gemaakt aan een aangrijpende sfeerschildering. Reeds de inventie is uniek. Een anapest waarbij de thesis steeds een kleine terts beneden de arsistonen ligt, is het hoofdmotief. In één lange beweging wordt via contrapuntische verwikkelingen en pregnante harmonieën een spannende climax bereikt, waarna de spanning op heel natuurlijke manier wegebt. Het einde wordt bereikt via een zeer inventieve slotcadens waarin een heletoonsreeks voor de onderstem een opvallende rol speelt.
Het Hathor Strijkkwartet
Van de cd Paulus Folkertsma, VPRO CD 014, 1992
Uit Pianosonate op. 57 nr. 2
Johan Bijhold (piano)
Van de cd Mimerij, Hecro HRCD030202, 2001
Uit Sonate foar fioele en piane yn d op. 46
Jan Hulst (viool), Cees Steinroth (piano)\
Van de cd Paulus Folkertsma, VPRO CD 014, 1992
In het oeuvre van Paulus Folkertsma neemt de cantate Mei snare en tonge een bijzondere plaats in. Folkertsma zelf noemde dit werk “it beste dat ik ea skreaun ha”. Het is dan ook heel spijtig dat de bladmuziek in de loop der jaren verloren is gegaan. Het enige dat bewaard is gebleven, is een koorpartituur en een cassettebandje met een opname van dit werk, uitgevoerd op 27 juni 1966 in de Martinikerk te Bolsward door het Frysk Orkest en koren uit Bolsward, Sneek en Grou o.l.v. Bram Feenstra.
Met dit materiaal heeft Johan Bijhold een poging ondernomen dit werk te reconstrueren. Bijna maat voor maat heeft hij het bandje afgespeeld en dat wat hij hoorde aan het papier toevertrouwd. Van meet af aan was het nadrukkelijk niet zijn bedoeling de oorspronkelijke instrumentatie te handhaven; uit respect voor de componist heeft hij Folkertsma’s compositie bewerkt voor koor en strijkkwartet. Het op deze manier reconstrueren van een gecompliceerde compositie is natuurlijk een monnikenwerk en Bijhold heeft daarmee een prestatie van formaat geleverd. Wij zijn hem daarvoor dan ook bijzonder erkentelijk. Door zijn inspanningen is het nu mogelijk kennis te nemen van Folkertsma’s opus ultimus.
It Nije Ensemble o.l.v. Hoite Pruiksma
Live-opname van een concert op 24 oktober 2009 in de Grote of Jacobijnerkerk te Leeuwarden
Uit De Jonkerboer op. 50
De Jonkerboer is een opera in 2 bedrijven, geschreven in 1944. De tekstdichter dr. IJpe Poortinga baseerde zijn libretto op een verhaal uit de Rimen en Teltsjes van de 19e eeuwse Grouster schrijver dr. Eeltsje Halbertsma. Folkertsma schreef dit werk voor een grote bezetting met solisten, koor en orkest. De bewerking op deze cd is gemaakt door Johan Bijhold.
It Nije Ensemble o.l.v. Hoite Pruiksma
Live-opname van een concert op 28 september 2008 in de Sint Piter tsjerke te Grou.